ເປົ້າໝາຍໃນການນຳໃຊ້ອຸປະກອນໄອທີ ໃຫ້ມີຄວາມປອດໄພ.
I. ເປົ້າໝາຍ ທີ່ຢາກແນະນໍາໃຫ້ທ່ານປະຕິບັດເພື່ອໃຫ້ຄວາມປອດໄພທາງຄອມພີວເຕີມີດັ່ງນີ້:
- ກ່ອນຈະລຸອອກຈາກຈໍຄອມພິວເຕີຕ້ອງລ໋ອກໜ້າຈໍ.
ຖ້າຫາກທ່ານ ນຳໃຊ້ຄອມພິວເຕີ ຢູ່ຫ້ອງການ ຫຼື ຮ້ານອີນເຕີເນັດ ຄາເຟ່ ຕ້ອງຄິດເຫັນຄວາມສໍາຄັນຂອງຂໍ້ມູນສ່ວນຕົວ ຕ້ອງຄິດສະເໝີວ່າເມື່ອເຮົາບໍ່ນັ່ງຢູ່ໜ້າຈໍຄອມພິວເຕີ ອາດຈະມີຜູ້ທີ່ບໍ່ຫວັງດິເຂົ້າມາສວມຮອຍນໍາໃຊ້ສິດນຳບັນຊີ ເພື່ອເຂົ້າເຖິງຟາຍຂໍ້ມູນສຳຄັນຕ່າງໆ ຫຼື ອາດເຖິງຂັ້ນລຶບຂໍ້ມູນ ແລະ ຟາຍສຳຄັນນັ້ນ. ດັ່ງນັ້ນ, ກ່ອນຈະລຸກອອກຈາກໜ້າຈໍຄອມພິວເຕີ ກໍ່ຄວນລ໋ອກໜ້າຈໍ ໂດຍກົດປຸ່ມເທີງແປ້ນພີມ Windows key + L ກໍ່ສາມາດລ໋ອກໜ້າຈໍການໃຊ້ງານທັນທີ.
- ມືຖືຕ້ອງຕັ້ງລະຫັດຜ່ານ.
ຫຼາຍຄົນມີແນວຄວາມຄິດວ່າ ມືຖືໃຊ້ງານພຽງຄົນດຽວ ແລະ ຂໍ້ມູນໃນນັ້ນກໍ່ບໍ່ໄດ້ມີຫຍັງສຳຄັນ ສະນັ້ນເຮົາຈຳເປັນຫຍັງຈື່ງຕ້ອງຕັ້ງລະຫັດຜ່ານອີກ; ຊຶ່ງເຫດຜົນນັ້ນ ອາດເປັນຄວາມຈີງໃນອາດິດ, ແຕ່ໃນປັດຈຸບັນນີ້ ມືຖືເປັນອຸປະກອນທີ່ມີການຈັດເກັບຂໍ້ມູນສ່ວນຕົວຂອງຜູ້ໃຊ້ໄວ້ຫຼາຍຢ່າງ ເຊັ່ນ: ຮູບພາບ, ອີເມວ, ແອັບພິເຄຊັ່ນທະນາຄານ, ຂໍ້ມູນການເຮັດທຸລະກຳທາງການເງີນອອນລາຍ ແລະ ອື່ນໆ. ດັ່ງນັ້ນ, ຖ້າຫາກທ່ານລືມ, ວາງມືຖືໄວ້ບ່ອນໃດໜື່ງອາດຈະເປິດໂອກາດໃຫ້ຜູ້ບໍ່ປະສົງດີ ສາມາດເຂົ້າເຖິງຂໍ້ມູນໃນເຄື່ອງໄດ້ ຊຶ່ງການຕັ້ງລະຫັດຜ່ານກໍ່ຈະຊ່ວຍປ້ອງກັນໄດ້ໃນລະດັບໜື່ງ.
- ບໍ່ໃຊ້ Wi-Fi ສາທາລະນະຢ່າງເດັດຂາດ.
ເມື່ອທ່ານເຂົ້າຮ້ານອາຫານ, ຮ້ານກາເຟ ຫຼື ສະຖານທີ່ສາທາລະນະອື່ນ ໃຫ້ຄິດໄວ້ສະເໝີວ່າ Wi-Fi ສາທາລະນະແມ່ນບໍ່ປອດໄພ. ນອກຈາກຈະສ່ຽງກັບສັນຍານວາຍຟາຍປອມ (Rouge Wi-Fi) ຫຼື Wi-Fi Hotspot ປອມແລ້ວ ຍັງອາດສ່ຽງຖືກດັກຂໍ້ມູນອີກດ້ວຍ. ທ່ານບໍ່ເຫັນເເກ່ຄວາມປະຢັດໃນການໃຊ້ອີນເຕີເນັດ ຫຼື ຄວາມໄວພຽງເລັກໜ້ອຍ ໂດຍຕ້ອງເເລກກັບຂໍ້ມູນສ່ວນຕົວ ທາງທີ່ດີຄວນນຳໃຊ້ອີນເຕີເນັດມືຖືຂອງຕົນເອງເປັນສື່ງທີ່ດີທີ່ສຸດ.
- ລະຫັດຜ່ານ (Password) ຕ້ອງຄາດເດົາຍາກ ແລະ ບໍ່ໃຊ້ຊ້ຳກັນ.
ຕໍ່ໄປນີ້ຈະບໍ່ຕັ້ງລະຫັດຜ່ານທີ່ຄາດເດົາໄດ້ງ່າຍ ແລະ ບໍ່ໃຊ້ Password ຊ້ຳກັນເດັດຂາດ. ເຖິງແມ່ນວ່າບັນຊີອອນລາຍຈະຫຼາຍຈົນຕັ້ງລະຫັດຜ່ານຫຼາຍໆຊຸດບໍ່ໄຫວກໍ່ຕາມ ແຕ່ການຕັ້ງລະຫັດຜ່ານພຽງເເຕ່ຊຸດດຽວໂດຍນຳໄປໃຊ້ກັບທຸກເວັບໄຊນັ້ນ ມັນເປັນຄວາມຄິດທີ່ຜິດ ເຊິ່ງນອກຈາກຈະບໍ່ປອດໄພແລ້ວຍັງສ່ຽງທີ່ຈະຖືກແຮັກທຸກບັນຊີອີກດ້ວຍ ແລະ ຄວາມເສຍຫາຍ ສູງໄປກວ່ານັ້ນກໍ່ຄື ແຮັກເກີ ອາດຈະເຂົ້າເຖີງຂໍ້ມູນການເງີນຂອງທ່ານໄດ້. ທາງທີ່ດີຕ້ອງຕັ້ງລະຫັດຜ່ານທີ່ບໍ່ຊ້ຳກັນ ຫຼື ຖ້າຈື່ບໍ່ໄດ້ທັງໝົດກໍ່ຄວນໃຊ້ ໂປຣແກຣມຈັດການລະຫັດຜ່ານ (Password Manager) ເປັນທາງເລືອກໜື່ງໃນການຊວ່ຍຈັດການລະຫັດຜ່ານຕ່າງໆ.
- ເລີ່ມຕົ້ນສຳຮອງຂໍ້ມູນ (Backup)
ງົວເສຍແລ້ວຈື່ງອອ້ມຄອກ ຂອງບໍ່ເສຍບໍ່ຮູ້ສືກ ເປັນພາສິດລາວ ທີ່ມີຄວາມໝາຍວ່າ ເຮົາຫາກໍ່ຕື່ນຕົວ ເມືອເກິດຄວາມເສຍດາຍກັບສີ່ງທີ່ເສຍໄປ. ຂໍ້ມູນກໍ່ເຊັ່ນດຽວກັນ ຊື່ງການສຳຮອງຂໍ້ມູນ (Backup) ຈະຊວ່ຍຫຼຸດຜ່ອນຄວາມເສຍຫາຍໃນການສູນເສຍຂອງຂໍ້ມູນ ໃນກໍລະນີທີ່ເກິດເຫດການທີ່ບໍ່ຄາດຄິດ ແລະ ຍັງສາມາດກູ້ຄືນຂໍ້ມູນກັບມາໄດ້ທັນທີອິກດ້ວຍ. ດັ່ງນັ້ນ, ເຮົາຈື່ງສຳຮອງຂໍ້ມູນໃນມືຖື ຫຼື ຄອມພິວເຕີໄວ້ເປັນປະຈຳ.
- ຄິດກ່ອນຄລິກສະເໝີ.(Think Before Click).
ສີ່ງທີ່ຄວບຄຕູ່ກັນມາກັບອຸປະກອນໄອຊີທີໃນທຸກມື້ນີ້ກໍ່ຄືການເຊື່ອມຕໍ່ກັບອີນເຕິເນັດ ຫຼັງຈາກນີ້ເປັນຕົ້ນໄປກ່ອນຈະຄລິກລີ້ງໃດໆບໍ່ບໍ່ຈະເປັນລີ້ງທີ່ຄັດຕິດມາກັບອີເມວ ຫຼື ຜ່ານທາງສັງຄົມອອນລາຍ (Social Network) ທີ່ແຈ້ງມາຍັງຕົວທ່ານກ່ຽວກັບບັນຊີທີ່ຖືກລະງັບ ແລະ ຕ້ອງການຍືນຍັນຕົວຕົນອີກຄັ້ງໂດຍຈຳເປັນຕ້ອງໃສ່ Username ແລະ Password ຫຼື ກໍລະນີ Banner ຂອງເວັບໄຊທີ່ສະເເດງຂື້ນມາເພື່ອໃຫ້ດາວໂຫຼດໂປຣແກຣມເສີມຕ່າງໆ ຫຼື ແຈ້ງເຕືອນຄອມພິວເຕີຂອງທ່ານຕິດໄວຣັດ ແລະ ໃຫ້ດາວໂຫຼດໂປຣແກຣມແອນຕີ້ໄວຣັດ ເຫດການແບບນີ້ໃຫ້ຄິດກ່ອນຄລີກສະເໝີ. ຖ້າຫາກຫຼົງກົດໃນທັນທີຈາກທີ່ຈະໄດ້ໂປຣແກຣມມານຳໃຊ້ທ່ານອາດຈະໄດ້ຮັບມານແວ ຫຼື ໂປຣແກຣມປະສົງຮ້າຍມາຕິດຕັ້້ງທີ່ເຄື່ອງຄອມພິວເຕີຂອງທ່ານແທນ. ດັ່ງນັ້ນ, ຄວນສັງເກດເວລາເຂົ້າເວັບໄຊ ຖ້າຫາກມີລີ້ງແປກໆສະເເດງຂື້ນມາກໍ່ໃຫ້ກົດອອກ [ X ] ເພື່ອອອກຈາກເວັບໄຊດັ່ງກ່າວເພາະໝາຍຄວາມວ່າ ເວັບໄຊທີ່ທ່ານກຳລັງໃຊ້ງານຢູ່ນັ້ນບໍ່ປອດໄພ.
ສຳລັບເປົ້າໝາຍ 6 ຂໍ້ນີ້ ກໍ່ເປັນພຽງສ່ວນໜື່ງທີ່ທາງສູນສະກັກກັ້ນ ແລະ ແກ້ໄຂເຫດສຸກເສີນທາງຄອມພິວເຕີ ຢາກແນະນຳໃຫ້ບັນດາທ່ານນຳໄປ ປະຕິບັດ ເພື່ອເປັນເພີ່ມຄວາມປອດໄພທາງໄຊເບີ ແລະ ສາມາດເອົາໄປແນະນຳຄົນອ້ອມຂ້າງຕົວທ່ານ ໃຫ້ຄຳນືງເຖີງຄວາມປອດໄພໃນການນຳໃຊໄອຊີທີໃນຍຸກດີຈີຕອນ 4.0 ນີ້ ເພື່ອການໃຊ້ອີນເຕີເນັດຢ່າງປອດໄພ ແລະ ຫຼີກຫ່າງອອກຈາກໄພຄຸກຄາມທາງໄຊເບີ.
ແຫຼ່ງຂໍ້ມູນຈາກ: ວາລະສານ ໄອຊີທີ ລາວ ສະບັບທີ່ 15
